Merkez Bankası, 1 Ocak 2010 itibariyle tüm bankalardaki hesap numaralarının Uluslararası Banka Hesap Numarası’na (IBAN) dönüşeceğini açıkladı.
Para transferine konu her hesaba ait bir IBAN olacağını ve mevcut banka hesap numaralarının yerine geçeceğini bildiren Merkez Bankası, özellikle yılın son günlerinde "ileriye dönüokay" olarak yapılacak para transferlerinde karışıklık yaşanmaması için IBAN numarasının öğrenilmesi gerektiği uyarısında bulundu.
Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Mehmet Yörükoğlu, IBAN konusunda basını bilgilendirdi. Merkez Bankası’nda düzenlenen toplantıya Merkez Bankası bürokratları, Türkiye Bankalar Birliği, Türkiye Katılım Bankaları Birliği temsilcileri de katıldı. Toplantıda konuşan Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Mehmet Yörükoğlu, Uluslararası Banka Hesap Numarası Hakkında Tebliğ’in 10 Ekim 2008’de Resmi Gazete’de yayımlandığını anımsatarak, IBAN’ın yeni bir hesap çeşidi olmadığını, para transferine konu her hesaba ait bir IBAN olacağını söyledi. IBAN’ın, ulusal ve uluslararası ödeme işlemlerinde para transferlerinin hızlı ve doğru bir şekilde yapılmasını sağlayacağına değinen Yörükoğlu, yeni uygulamanın ortaya çıkacak hatalardan ve gecikmelerden kaynaklanan maliyetleri azaltacağını vurguladı. 1 Ocak 2010 tarihinden bankaların yurt içinden ve dışından gelen ve alıcı hesap numarası IBAN olarak belirtilen para transferlerinde IBAN’ı doğrulaması gerekeceğini söyleyen Yörükoğlu, giden transferlerde ise göndericiye ve alıcıya ait IBAN’ı kullanmaları gerekeceğini vurguladı. Yörükoğlu IBAN’ın kullanılmayacağı durumları şöyle açıkladı:
"Bankaların kendi nam ve hesaplarına yaptıkları işlemlerde, kredi kartı numarasına yapılan ve müşterinin alıcının IBAN’ını bilmediğine dair yazılı beyanının bulunduğu transferler hariç olmak üzere para transferlerinde IBAN’ın kullanılması zorunlu olmayacak."
GÜNAY: "PARA TRANSFELERİNDE IBAN ZORUNLU OLACAK"
Merkez Bankası Bankacılıok ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürü Rifat Günay sistemin işleyişi hakkında bilgi verdi. IBAN numarasının, vadesiz hesaplardan yapılan para transferlerinde kullanıldığını hatırlatan Günay, 1 Ocak itibariyle yapılacak işlemlerde bu IBAN numarasının kullanımının zorunlu olacağını belirtti. Geçiş sürecinde alıcının IBAN numarasının bilinmediğine dair bir yazılı belge verilmesi halinde para transferinin yapılacağını belirten Günay, ancak Avrupa ülkelerine yapılan transferlerde, IBAN numarasının bilinmemesi halinde EFT maliyetinin daha da artabileceği uyarısında bulundu.
Günay, IBAN’ın matematiksel olarak kontrol edilebildiğini vurgulayarak, hesap numaralaranın hatalı yazılması sonucunda oluşan para transferinin gerçekleşmemesi veya paranın yanlış hesaba gitmesi gibi hataların en aza indirileceğini belirtti. Tebliğ’in yayınlandığı günden bu yana IBAN kullanımında kademeli bir geçiş yaşandığını anımsatan Günay, 10 Ekim 2008 tarihinden itibaren banka müşterileri için IBAN üretildiğini ve hesap sahiplerine bildirildiği vurguladı. Müşteriler Avrupa Ekonomik Alanı’nda yer alan ülkelerdeki herhangi bir hesaba yapacakları para transferlerinde alıcıya ait IBAN’ı bankalarına bildirdiğini vurgulayan Günay, bankaların ise söz konusu IBAN’ı doğruladığını ve kullandığını belirtti.
NASIL KULLANILACAK?
Vatandaş, hesaplarının bulunduğu banka şubelerinden veya söz konusu bankaların internet sitelerinden IBAN’larını temin edebilecek. Bankalar dışında başka kişi, kurum ve kuruluşların vatandaşların hesaplarına ait IBAN bilgisini sağlama yetkisi olmayacak. IBAN bilgisini sağlamak üzere kişisel, finansal veya özel bilgiler gerekmemekte olup, güvenlik açısından elektronik posta ve bu yöntemlerle gelebilecek taleplere itibar edilmemesi gerekecek.
IBAN’IN KAPSAMI
IBAN uygulaması dünya genelinde yaklaşık 45 ülkede uygulanıyor. 1 Ocak 2010 itibariyle IBAN’a geçiş yapacak olan Türkiye’nin, bundan sonra Avrupa Ekonomik Alanı’nda yer alan Avrupa Birliği üyesi ülkeler ile İzlanda, Lihtenştayn ve Norveç’e yapılacak para transferlerinde IBAN kullanımı zorunlu olacak. Aynı bankanın şubeleri arasında yapılacak para transferlerinin ve Elektronik Fon Transferleri (EFT) ile hesaba yapılan para transferlerinde kullanılacak.
IBAN KULLANIMI GEREKMEYEN DURUMLAR
Kredi kartı hesaplarına IBAN verilmediğinden, kredi kartı ödemelerinde kullanılmayacak. İsme yapılan para transferlerinde de IBAN gerekmeyecek.
IBAN NUMARASI 26 HANEDEN OLUŞACAK
İlk iki hanede ülke kodu yazılacak. Türkiye için bu kod "TR" olacak. Ülke kodunun ardından iki basamaklı kontrol basamakları gelecek. Bu rakamlar, bankalar tarafından müşteriye ait 16 basamaklı hesap numarasından üretileceği için, IBAN numarasının kendi içinde doğrulanmasını sağlayacak.
Kontrol basamaklarının ardından 5 basamaktan oluşan ve Merkez Bankası’nca belirlenen kuruluş kodları gelecek. Kod sağa dayalı yazılacak. Rezerv alanı ise tek basamaklı rakamdan oluşacak. En son olarak da sixteen haneden oluşan Hesap numarası gelecek. Bu numaralar büyüokay harf veya rakamdan oluşacak.
EKREM KESKİN: "ANNEMDEN IBAN NUMARASINI ÖĞRENMESİNİ İSTEYECEĞİM"
Türkiye Bankalar Birliği Genel Sekreteri Ekrem Keskin, IBAN uygulamasının daha net anlaşılması için ilginç örnekler verdi. Annesine her ay para gönderdiğini söyleyen Keskin, "Hakkını bu şekilde ödeyebilir miyim bilmiyorum ama anneme her ay para yollarım. Aralık ayında ödeme yapacağım zaman annemden bankaya gitmesini, bankadan kendisine bir numara verileceğini söyleyeceğim. Gerçi IBAN numarası der miyim, emin değilim. Annemden bankanın vereceği numarayı bana bildirmesini isteyeceğim. Aynı şekilde para transferi yapacak kişilerin de 1 Ocak’tan itibaren karışıklığa neden olmamak için IBAN numaralarını öğrenmeleri gerekecek" dedi.
Keskin, yeni yılın ilk günlerinde yatıracağı çocuğunun okul taksidini ise IBAN numarasını bilmediğini beyan ederek yapabileceğini vurgulayarak, "Ancak şubat ve daha sonraki aylar için yapılacak ödemelerde, okuldan IBAN numarasını öğrenmem gerekecek" diye konuştu.
